Het weer in Spanje

Een van de allerbelangrijkste redenen dat Spanje zo populair is als vakantiebestemming is natuurlijk het mediterrane klimaat dat in een deel van het land heerst. Lees goed: in een deel van Spanje, dus niet overal. In het noorden, in de regio’s die aan de Atlantische kust en ten zuiden van de Pyreneeën liggen, heerst een gematigd zeeklimaat. In de rest van Spanje overheersen vooral het gematigd en het warme zeeklimaat. In Castilië en Léon is er een gebied te vinden waar er sprake is van een gematigd landklimaat en in de Pyreneeën zelf vind je een combinatie van landklimaten en hooggebergteklimaten. Op sommige plekken heerst er op basis van de droogte een koud steppeklimaat.

Waarschijnlijk ken je de uitdrukking ‘het Spaans benauwd hebben’ wel. Wie ooit weleens in Spanje geweest is tijdens de zomer die zal echter het idee hebben dat het in Spanje bij een zelfde temperatuur als in Nederland vaak juist minder benauwd aanvoelt. Dat klopt in veel gevallen ook. In Nederland heerst er een vrij hoge relatieve luchtvochtigheid waardoor het in Nederland (en ook België) bij hogere temperaturen vrij snel benauwd aanvoelt. De maximale relatieve luchtvochtigheid in Nederland in etmaal ligt in Nederland in de zomer meestal tussen de 85 en 100 procent. In Spanje ligt dit meestal tussen de 65 en 95 procent. Vandaar dat het in Spanje bij vergelijkbare warmte minder benauwd aanvoelt klopt dus wel. Het verschil is echter niet zo groot als men weleens beweert. Men heeft het vaak over ‘andere warmte’, maar feitelijk is er vooral sprake van een andere dagindeling dan in Nederland. Als je op vakantie in Spanje bent dan doe je het over het algemeen rustiger aan en wacht er vaak de afkoeling door zwembad of zee. In hotels wordt er vaak geslapen in een kamer die door airconditioning gekoeld wordt. Dat gebeurt in ieder geval vaker dan in Nederland.

Het grappige is zelfs dat de uitdrukking ‘het Spaans benauwd hebben’ oorspronkelijk niet veel met het weer te maken heeft. Voor de oorsprong van de uitdrukking moeten we terug naar de Tachtigjarige Oorlog. De Spaanse legers hanteerden de tactiek om steden in te sluiten en ervoor te zorgen dat voedselvoorraden opraakten. Hierdoor werden de mensen dus letterlijk in het nauw gedreven. Daar komt de uitdrukking vandaan. Tegenwoordig gebruikt men het om aan te geven dat men het benauwd heeft door het weer.

Wie in de zomerperiode op vakantie gaat naar Spanje die zal vooral hopen op warm en zonnig weer. Het liefst zonder een wolkje aan de lucht. Als je in de maanden juli en augustus op vakantie gaat naar de Spaanse costa’s dan zal dat vaak ook wel lukken. Deze maanden zijn in grote delen van de kustgebieden zonovergoten en warm. Hoe zuidelijker je gaat, des te droger en warmer het over het algemeen is. De regio Andalusië, waar de Costa del Sol ligt, spant vaak de kroon als het neerkomt op hoge temperaturen en een groot aantal uren vol zonneschijn. Ook wie aan de Costa Blanca verblijft die mag zich vrijwel iedere zomer verheugen op zonovergoten dagen met temperaturen die vaak rond of boven de dertig graden Celsius uitkomen.

Aan de Costa Brava is het gemiddeld een graad of twee tot drie koeler en is er een iets grotere kans op bewolking en af en toe een bui. Dat kunnen soms flinke onweersbuien zijn waarbij er grote hoeveelheden regen binnen korte tijd naar beneden valt. Wie regelmatig een vakantie aan de populaire Costa Brava doorbrengt die zal heel goed begrijpen wat we bedoelen. Het grootste deel van de tijd is het echter zonnig, warm en droog. Prima weer voor de camping, het strand of aan het zwembad. De grootste hitte is in de zomermaanden vaak landinwaarts te vinden. Madrid wordt regelmatig getroffen door hoge temperaturen, maar het zijn vooral de steden in het zuiden die van tijd tot tijd te maken krijgen met middagtemperaturen van 35 tot 40 graden Celsius of nog iets hoger. Sevilla heeft de reputatie één van de heetste steden van Europa te zijn.

Aan de Atlantisch kust zijn de zomermaanden gemiddeld genomen koeler, is er een grotere kans op neerslag, staat er meer wind, zie je wat vaker wolken in de lucht en is het weer vooral wispelturiger. Ook in Baskenland kan het 30 graden of warmer worden, maar een dag later kan het zomaar ineens tien graden koeler zijn. Die wispelturigheid zorgt ervoor dat de noordelijke kustgebieden wat minder in trek zijn als strandbestemming, maar misschien juist daardoor des te interessanter zijn voor een vakantie vol cultuur en genieten van de lokale gastronomie.

Normaal krijgt Spanje meerdere hittegolven per zomer te verwerken. Het is lastig te voorspellen wanneer deze plaatsvinden. Hoewel statistisch gezien de kans het grootste is in de maanden juli en vooral augustus, kan het ook in juni al flink heet worden. Zo hebben we zelf aan de Costa Brava in een junimaand een periode van enkele dagen gehad waarbij het kwik tot tegen de veertig graden opliep. Mocht je absoluut niet tegen dergelijke temperaturen kunnen dan kun je Spanje in de periode half juni tot begin september misschien beter mijden of aan de Atlantische kust verblijven.

Voor heel Spanje geldt dat er in de wintermaanden meer neerslag valt dan in de zomer. Op sommige plekken is het verschil vrij groot, met name langs de kustgebieden, terwijl in het noordwesten en noorden de verschillen in hoeveelheid neerslag minder nadrukkelijk aanwezig zijn. In San Sebastián bijvoorbeeld valt er in de maanden juni, juli en augustus in totaal gemiddeld bijna 300 millimeter neerslag terwijl er in de wintermaanden december, januari en februari gemiddeld zo’n 450 millimeter valt. In een stad als Sevilla zijn de verschillen verhoudingsgewijs veel groter: bijna 20 millimeter in de zomer tegenover ruim tweehonderd millimeter in de wintermaanden.

In de wintermaanden kan de neerslag in de vorm van sneeuw vallen. Dat is echter niet overal zo. Aan de zuidelijke kustgebieden valt er nooit sneeuw terwijl de kans op sneeuwval in de Pyreneeën zeer groot is. Ook in de Sierra Nevada valt er volop sneeuw in de winter. Wat veel mensen echter net weten is dat er ook in het binnenland van Spanje regelmatig sneeuw valt. Op sommige plekken zoals het achterland van Madrid zelfs voldoende om aan wintersport te kunnen doen. Waar de natuur niet voor optimale skicondities zorgt daar past men ook in Spanje steeds vaker kunstsneeuw toe.

Vrij droge bestemmingen in Spanje zijn onder andere Almería en Córdoba (beiden gemiddeld 196 mm per jaar), Zaragoza (318 mm per jaar), Alicante (336 mm per jaar), Granada (357 mm per jaar), Lleida (369 mm per jaar), Salamanca (382 mm per jaar), Palma de Mallorca (427 mm per jaar), Madrid (436 mm per jaar), Ibiza (439 mm per jaar) en Valencia (454 mm per jaar).

Natte bestemmingen vind je vooral in het noordwesten en noorden. Zo is Vigo met gemiddeld 1909 mm neerslag per jaar één van de natste plekken van Spanje. Ook Bilbao (1134 mm), San Sebastián (1738 mm), Santander (1246 mm) en Santiago de Compostela (1886 mm) mag je nat noemen. Ter vergelijking: in Nederland is zo’n 700-750 millimeter per jaar gebruikelijk.

Spanje is niet alleen in de zomer populair, het land staat ook bekend als een prima plek om in de winter wat warmte en zonneschijn op te zoeken. Binnen Europa is Spanje één van de betere winterzonbestemmingen. Nou is er in de wintermaanden geen garantie dat je aan het strand kunt liggen, maar aan de meeste costa’s komen altijd wel dagen of zelfs weken voorbij waarin dat prima kan. Het zeewater is vaak wel wat aan de koele kant, maar wie een beetje wat gewend is die zal zeker de verleiding niet weerstaan om een duik in de zee te nemen. De grootste kans op aangenaam weer op het Spaanse vasteland is er aan de Costa Blanca. Hier heersen gemiddeld genomen lenteachtige temperaturen en is statistisch gezien de kans op neerslag niet al te groot. Niet voor niets dat Nederlandse senioren in de winterperiode in vrij grote aantallen naar deze regio trekken om hier soms wel maandenlang te vertoeven. De Costa del Sol is zeker ook prima, maar hier valt wel wat meer neerslag in de winter. Ook op eilanden zoals Ibiza en Mallorca heb je een aardige kans op redelijk weer. Dé winterzonbestemming vind je een stuk zuidelijker: de Canarische Eilanden. Vooral de zuidkusten van Tenerife en Gran Canaria zijn in de winter vaak heerlijk zonnig en niet zelden zomers warm.